Of we nu naar politiek of beleid kijken, in 2019 zal er een grote wind van verandering door de Europese Unie blazen. Terwijl sommige Europese instellingen zullen beginnen met een frisse start, ziet de EU dat een van haar leden het schip verlaat – het Verenigd Koninkrijk – en de Europese Unie zal zich daarop moeten aanpassen. Maar naast de politieke agenda mogen bedrijven vier belangrijke trends in het Europese beleid niet uit het oog verliezen.
2019 gaat het Europese beleid vertragen omdat politici van topniveau beginnen aan een ware stoelendans. Ten eerste zullen burgers uit alle lidstaten hun vertegenwoordigers in het Europees Parlement kiezen. Ten tweede zal een nieuwe Europese Commissie worden benoemd. En last but not least, het mandaat van Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad, stopt op 30 november 2019. Dat zal leiden tot een nieuw gezicht van de EU op het wereldtoneel.
Terwijl de politieke strijd en de interne machtscompetitie veel aandacht zullen krijgen, moeten bedrijven de beleidsuitdagingen en -ontwikkelingen goed in de gaten houden. Wij hebben er vier geïdentificeerd die bedrijven en markten zullen beïnvloeden.
Brexit
De terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie is overal in het nieuws en in ieders gedachten. Hoewel burgers de onderhandelingen over de Brexit misschien niet als bijzonder relevant voor zichzelf beschouwen, zijn ze wel degelijk relevant voor veel bedrijven. Door meer dan veertig jaar integratie ongedaan te maken, zal de nieuwe relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk veel bedrijven beïnvloeden.
Zo zeker als de Brexit-dag zal zijn op 29 maart 2019, zo groot zijn de onzekerheden die blijven bestaan over de toekomstige relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk na deze datum. Tijdens zijn State of the Union herhaalde de voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, vorige week de onverzoenlijke houding van de EU tegenover de Brexit:
‘Wie de Unie verlaat, kan niet dezelfde voordelen genieten als de leden. Als je de Unie verlaat, ben je geen deel meer van de interne markt. Ook niet voor een stukje.’
Hoewel er enige vooruitgang is geboekt, blijven er nog enkele vragen onbeantwoord: Zullen we nieuwe handelsbelemmeringen zien ontstaan tussen het VK en de EU? Welke invloed heeft dit op nu geïntegreerde productieketens die zich over meerdere landen verspreiden? Zo worden sommige delen van Europese auto’s bijvoorbeeld in het VK vervaardigd. Wat gebeurt er met de bewegingsvrijheid tussen die gebieden, ook gelet op de werknemers? Brexit verstoort de geïntegreerde economie die de EU tot dusver heeft opgebouwd, en de uitdagingen voor zowel de Europese industrie als de samenleving zijn pas net begonnen.
Digitalisering
De nieuwe revolutie is digitaal. Elke sector en waardeketen zal worden beïnvloed, als dat niet al het geval was. Digitalisering transformeert de gezondheidssector en de zorg, de energiemarkt en infrastructuur, productielijnen en consumptiegedrag.
Een paar problemen schieten te binnen als we het hebben over de digitale economie. Om te beginnen; waar het om ‘economie’ gaat, is belastingheffing nooit ver weg. De EU debatteert sinds september 2017 over het belasten van de omzet van digitale bedrijven, en deze kwestie ligt ook op het bureau van de G20. De belangrijkste vraag is: hoe meten we de waarde van data voor belastingdoeleinden?
Een andere zorg is cybersecurity. Hoe meer persoonlijke gegevens we genereren (bijvoorbeeld via sociale media en online gedrag), hoe waardevoller deze data wordt. De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is een van de belangrijkste stukken wetgeving gericht op de digitale wereld. Het heeft tot doel de privacy van dagelijkse gebruikers en de gegevens die zij online creëren te beschermen. Als zodanig is het van invloed op organisaties in alle soorten en maten, omdat het regels stelt over hoe bedrijven hun gegevens verzamelen, opslaan, beveiligen en gebruiken.
Circulaire economie
Circulaire economie – het concept van het ontwerpen en ontwikkelen van producten en diensten om hergebruik en recycling mogelijk te maken – is een hoofdprioriteit van de Europese Unie geworden. Wetgeving zal bedrijven en particulieren steeds meer ertoe dwingen om hun manier van produceren en consumeren te heroverwegen en kwaliteitsrecycling na te streven vanaf het ontwerp van hun producten of diensten.
Duurzaam hulpbronnen- en energiegebruik, afvalrecycling, de bio-economie en milieuvervuiling: dat zijn de belangrijkste kwesties waar het om gaat. De EU-strategie voor plastic – met de ambitie om plastic voorwerpen voor eenmalig gebruik te verbieden of te beperken, afhankelijk van het gebruik – is slechts een voorbeeld van hoe disruptief de circulaire economie kan zijn. Ook in andere sectoren komen producten en grondstoffen in het vizier van beleidsmakers. Alle bedrijven zullen worden beïnvloed, direct of indirect.
Waterstof
De laatste relevante Europese ontwikkeling is dat de EU niet langer zonder waterstof verder gaat. Na Europese onderzoeksprojecten, gefocust op de productie, opslag, en transport-toepassingen van waterstof en brandstofcellen, zien beleidsmakers nu de potentie voor duurzame energie en transport.
Onder het Oostenrijkse presidentschap heeft de EU op 18 september 2018 haar Waterstof Initiatief gelanceerd om het Europese debat aan te wakkeren. Een energiebron om rekening mee te houden.
Bereid je voor op 2019
Voor de EU-instellingen zijn er vele veranderingen aan de horizon. Organisaties mogen dan ook niets missen dat schadelijk kan zijn. Bereid je voor om je netwerk te vernieuwen (altijd AVG-proof) en je strategieën aan te scherpen voor het komende wetgevende en politieke landschap.
