12 mei 2023

Jorick Albers

Industriepolitiek is terug van weggeweest

Is Nederland nog aantrekkelijk voor bedrijven? Staat het investeringsklimaat onder druk, zoals werkgeversorganisaties beweren? Is er wel genoeg ruimte voor de verwerkende- en maakindustrie, en hoe moet die industrie er eigenlijk uitzien in 2030, of 2050 wanneer we klimaatneutraal willen zijn?
Deze vragen horen we weer regelmatig voorbijkomen. Zo ook tijdens de presentatie van de Voorjaarsnota. Industriepolitiek is duidelijk terug van weggeweest.

Een assertieve overheid die de regie neemt

De energiecrisis, met als gevolg hoge energieprijzen en aanhoudende inflatie, en de harde klap van de coronacrisis creëerden een reflex van minder investeringen en het terugdringen van productiecapaciteit.

Daarbovenop komt de druk om de CO2-uitstoot van de industriële sector pijlsnel naar beneden te brengen. Het laatste IPCC-rapport windt er geen doekjes om…

En dan is er de ‘Inflation Reduction Act’ (IRA), een groot budgetplan voor de industrie in VS om ‘clean tech’ sectoren te stimuleren, mits ‘made in the USA’. Met riante subsidies lonkt de IRA bedrijven om in de VS te investeren. Een groot concurrentieverlies dreigt voor Nederland, en Europa.  

Om al deze uitdagingen het hoofd te bieden neemt de overheid in toenemende mate de regie over de industrie (terug) in handen. Denk bijvoorbeeld aan de maatwerkafspraken met grote bedrijven over de reductie van CO2-uitstoot. Belangrijk is dat industriebeleid een meer ‘verticaal’ karakter heeft gekregen, waarbij de overheid niet alleen voorwaardenscheppend beleid voert, maar actief ingrijpt met stimulansen en investeringen voor specifieke bedrijfstakken of ecosystemen. De Staat als actieve speler is weer terug. Deze omslag naar meer actieve politieke sturing is blijvend.

De spelregels worden (deels) in Brussel bepaald

Ook in Brussel zien we een assertievere houding tegenover industriepolitiek. Waar in eerste instantie veelal ad-hoc maatregelen werden genomen om crises het hoofd te bieden – denk aan tijdelijke flexibilisering van staatssteunregels – heeft de Europese Commissie nu een pakket aan maatregelen en voorstellen gepresenteerd waar een holistisch, lange-termijn plan aan ten grondslag ligt.

Met de ‘Green Deal Industrial Plan’ en de ‘Net Zero Industry Act’, in parallel met de ‘Critical Raw Materials Act’, schets de Europese Commissie de contouren de toekomstige industrie in Europa.

En de Europese plannen staan bol van de ambities; van meer onafhankelijkheid en ‘strategische autonomie’ in de wereld, tot klimaatneutraliteit en circulariteit en diversificatie en innovatie van de economie. Het zijn de grote thema’s waarvan de spelregels voor de EU-lidstaten via Europese wetten, in de vorm van zogeheten Verordeningen en Richtlijnen, uiteengezet worden.

Dit Europese pakket zal de basis vormen van verhitte debatten over de toekomst van de industrie in Europa, en daarmee dus die van Nederland.  

Een terugkeer naar Plan Calcul?

Opvallend is de sterke politieke wens vanuit Brussel om ‘strategische groene technologieën’ binnen Europa te produceren, namelijk 40% in 2030. De gerenommeerde Brusselse denktank Bruegel noemde dit een terugkeer naar Plan Calcul – een mislukt programma uit de jaren zestig dat de nationale computerindustrie in Frankrijk wilde bevorderen omdat men bang was te afhankelijk te worden van de VS. De parallel met de IRA is niet te missen.

Het is slechts één voorbeeld van wat er de komende maanden ter discussie zal staan. Zo zullen de voorgestelde speciale regelingen voor specifieke schone technologie, productiedoelstellingen of mogelijke handelsbeperkingen ook het nodige stof doen opwaaien in de politieke arena.

Een vinger aan de pols

Zoals EU-Green Deal baas Frans Timmermans vaak benadrukt, zitten we midden in een nieuwe industriële revolutie; de transitie naar een koolstofarme en meer circulaire economie. De grote vraag is echter: wie worden de winnaars en verliezers van deze transitie, en hoe ziet het internationale speelveld voor bedrijven eruit?

Hague Corporate Affairs helpt in Den Haag en Brussel bedrijven en andere belanghebbenden te anticiperen op relevante ontwikkelingen en geeft duiding aan politieke en beleidsmatige trends.

De komende weken en maanden zullen we regelmatig inzichten delen en informele bijeenkomsten organiseren om van gedachten te wisselen over ontwikkelingen op het gebied van industriepolitiek.

Interesse? Neem dan gerust contact op met Account Director Jorick Albers. In een vrijblijvend gesprek bespreken we samen met u de kansen en uitdagingen voor uw organisatie. Klik hier op contact op te nemen. 

Op de hoogte blijven?

Ieder kwartaal versturen wij een nieuwsbrief met blogs van onze experts en de laatste updates van de transities. Op de hoogte blijven van ontwikkelingen die  relevant zijn voor uw organisatie? Schrijf u dan hieronder in. 

Deel deze resource
12 mei 2023

Jorick Albers

Ook interessant voor u

Hague corporate affairs logo

Ontvang de laatste insights

Of volg ons