31 augustus 2023

De impact van klimaatverandering op mondiale veiligheid

Een interview met generaal (b.d.) Stéphane Abrial

We kunnen er niet meer omheen. Klimaatverandering vormt een van de meest urgente uitdagingen van onze tijd.  Dit gaat verder dan enkel milieu-impact. We hebben te maken met verstrekkende gevolgen voor levensonderhoud, gezondheid, geopolitieke stabiliteit en migratiepatronen. Hierdoor is de race tussen de grootmachten om groene energie en belangrijke grondstoffen begonnen, met het doel om hun technologische macht en leiderschap te vergroten.

Het aanpakken van deze vraagstukken vergt flexibiliteit voor veeleisende contexten. Dit omvat het verminderen van de afhankelijkheid op fossiele brandstoffen en het waarborgen van veerkracht binnen vitale defensie-infrastructuur. Hoe benadert de EU deze kwesties? En hoe worden defensie en veiligheid beïnvloedt door klimaatverandering?

Associate Partner en generaal (b.d.) Stéphane Abrial, legt ons in dit interview uit wat de rol is van de defensiesector in klimaatverandering en andersom.

1. Hoe wordt mondiale veiligheid beinvloed door klimaatverandering?

“Historisch gezien heeft klimaatverandering vaker invloed gehad op conflictvorming en situaties van veiligheid en onveiligheid. Neem bijvoorbeeld de extreme droogte die heeft bijgedragen aan het instorten van de Maya beschaving. Dit leidde tot aanzienlijke conflicten tussen verschillende stadstaten.

Vandaag de dag heeft klimaatverandering ook impact op landbouw. Dit zorgt voor spanningen rondom voedselveiligheid en massamigratie. Als een land bijvoorbeeld beslist om een dam aan te leggen om toegang tot water te garanderen, leidt dit tot spanningen met andere landen. We moeten dus de impact van klimaatverandering op het geopolitieke landschap opnieuw evalueren en begrijpen hoe zulke klimaat-gerelateerde risico’s de relaties tussen landen beïnvloeden.”

2. Zijn er bepaalde landen of regio’s die kwetsbaarder zijn?

Bepaalde landen en regio’s, zoals Mexico, het Europese Middellandse Zeegebied, Noord-Afrika, het Midden-Oosten, India en Zuidoost-Azië zijn het meest kwetsbaar voor klimaat gerelateerde veiligheidsproblematieken. Deze gebieden kampen namelijk met watertekorten en stijgende temperaturen. Als dit leidt tot tekorten van kritische grondstoffen, vergroot dit het risico op spanningen.

3. Welke uitdagingen brengt klimaatverandering met zich mee, kijkend naar de defensiesector?

Binnen mijn expertisegebied, de militaire luchtvaart, zien we dat er een grotere nadruk komt op duurzaamheid. Zo wordt er meer geïnvesteerd en onderzoek gedaan naar biobrandstoffen, schonere motoren en milieuvriendelijke onderhoudspraktijken. Het is belangrijk dat de effectiviteit van militaire strijdkrachten niet wordt aangetast door het gebruik van nieuwe, schone technologieën. Toch kan de defensiesector het zich niet permitteren om klimaatverandering te negeren. Zo moeten we militaire trainingen optimaliseren en diens ecologische impact reduceren, zonder dat dit de doelen van deze trainingen belemmert.

4. Wat zijn mogelijke economische implicaties van klimaatverandering voor defensiebudgetten?

Naar mijn mening heeft klimaatverandering een enorme impact op hoe we defensiebegrotingen uitgeven. Overheden doen er goed aan om het mitigeren van klimaatverandering te prioriteren, maar de enorme kosten hiervan moeten gecompenseerd worden met bezuinigingen in andere sectoren, zoals defensie en veiligheid. En dat terwijl klimaatverandering geopolitieke spanningen kan versterken. Je zou dus zeggen dat dit juist tot grotere defensiebegrotingen moet leiden. Om fouten uit het verleden te voorkomen, is het van cruciaal belang dat er een balans wordt gevonden tussen het beperken van klimaatverandering en het behouden van een sterke defensiesector.

Welke stappen neemt de EU hierin?

De Europese Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheid hebben een gezamenlijke mededeling (Joint Communication) opgesteld. Hierin is een beleidskader gepresenteerd met concrete maatregelen om een klimaat-afgewogen beleidsplanning te faciliteren. Ook is hierin een stimulatie van klimaat-weerbare defensie-vaardigheden en een versterking van internationale samenwerkingsverbanden opgenomen.

In die context, zal de EU:

  • Een robuust kader met een onderbouwde analyse voor klimaat en veiligheid opstellen;
  • Specifieke klimaat-gerelateerde risico’s voor vrede en veiligheid vaststellen en aanpakken;
  • Internationale samenwerkingsverbanden versterken om een collectieve aanpak tegen klimaatverandering te bevorderen.


Het doel van deze aanpak is om klimaat en veiligheid op een vreedzame manier met elkaar te integreren. In de komende maanden, zal de EU concrete stappen nemen om veerkrachtiger en veiliger te worden naarmate de klimaatcrisis toeneemt.

Meer weten?

Wilt u meer te weten komen over hoe de EU-klimaatverandering aanpakt en welke gevolgen dat heeft op uw bedrijf? Neem dan contact met ons op, of schrijf u in op de nieuwsbrief en ontvang eens per drie maanden relevante updates in uw inbox.

Deel deze resource
31 augustus 2023

Ook interessant voor u

Hague corporate affairs logo

Ontvang de laatste insights

Of volg ons