De CEO van Shell, Marjan van Loon, zei voor de camera van Nieuwsuur en in een reactie op Shell.nl ‘stomverbaasd over de ophef’ te zijn. Een artikel in Trouw van zaterdag 16 juni over een mistige fiscale constructie van en voor Shell veroorzaakte die ophef.

Zeven miljard euro gemiste dividendbelasting, een onduidelijke en altijd ontkende speciale deal met de belastingdienstpolitici en hoogleraren die denken dat er sprake is van strijd met wetten en regels, dan is het crisis en kún je niet verbaasd zijn. En eigenlijk kan een CEO nooit verbaasd zijn over ophef. Dat moeten de communicatieadviseurs van Shell toch weten.

A’s en B’s

De aanloop is niet eens zo ingewikkeld. De leiding van Shell wil in 2004 de Nederlandse en de Britse tak samenvoegen. Of de redenen daarvoor valide zijn, gaat dit blog te boven. Omdat het hoofdkantoor in Nederland komt, zal Shell onder de Nederlandse belastingregels vallen. Hier geldt een dividendbelasting van (op dat moment) 25 procent, terwijl Groot-Brittannië geen belasting op dividend heft. Om de houders van de Britse aandelen te ontzien worden A-aandelen en B-aandelen in het leven geroepen. A’s zijn normaal, B’s lopen via een bijzondere constructie naar een belastingparadijs om zo de dividendbelasting te vermijden. Dat er A’s en B’s zijn, maakt Shell dan ook bekend. Dat er afspraken met de belastingdienst over zijn, blijft geheim.

Nieuwsuur Shell onder vuur
 

De Nederlandse belastingdienst mag geen afwijkende regels hanteren voor wie dan ook als dat niet bij wet geregeld is. Wat wel mag is zekerheid geven over de interpretatie van gedragingen en over de eigen uitvoering. Dat Trouw onthult dat er een ‘deal’ is over de constructie met de belastingdienst is dus explosief, omdat dat wellicht niet mag. Bovendien heeft iemand uitgerekend dat die houders van voormalige Britse aandelen, de B’s, door deze constructie zeven miljard euro meer hebben ontvangen dan wanneer het A’s waren geweest. En het gaat over een precair actueel onderwerp, de dividendbelasting. In zo’n situatie moet de hoogste baas van het bedrijf in kwestie omzichtig opereren om schade zoveel mogelijk te beperken.

Goed voor Nederland

Van Loon doet drie opmerkelijke uitspraken in het interview voor Nieuwsuur. Ze bevestigt dat er ‘een deal’ met de fiscus is. Shell zegt later dat daarmee de constructie wordt bedoeld, maar dat is echt wat anders dan een deal. Premier Rutte weigert niet voor niets in de Tweede Kamer antwoord te geven op de vraag of hij van een deal op de hoogte is. Dat ligt namelijk erg gevoelig, politiek maar ook juridisch.

De tweede opmerkelijke frase is dat de deal ‘goed is voor Nederland, want anders waren we alles kwijt geweest.’ Ze lijkt hiermee te willen zeggen dat hij nodig was om het hoofdkantoor in 2005 naar Nederland te halen. Dat zou in theorie natuurlijk zo kunnen zijn, maar is door haar niet onderbouwd. Het gaat er ook een beetje op lijken dat voor elk besluit dat ‘Nederland’ aangaat de dividendbelasting als drukmiddel wordt ingezet. En verder is het maar de vraag of dat opweegt tegen zeven miljard gemiste belastinginkomsten.

Het is te begrijpen dat niet iedere Nederlander zichzelf in deze redenering als begunstigde herkent. De deal is zeker goed geweest voor Britse aandeelhouders, maar of de vele andere stakeholders van Shell zich door mevrouw Van Loon gezien voelen is zeer de vraag.

Crisisbeheersing

De derde communicatieve misser is de wereldvreemdheid van de verbazing.  Wie deze commotie niet begrijpt heeft het een en ander gemist van wat er in de samenleving gaande is. Dat kan wellicht ook wel zo zijn, maar het is voor Shell zelf niet goed om dat te laten merken. Het zou Shell een paar uur na de publicatie in Trouw duidelijk moeten zijn dat er een crisis aankwam en dat beheersing daarvan prioriteit nummer één zou moeten zijn.

Dan zeg je niet dat er niks aan de hand is. En je beschuldigt het alom gerespecteerde dagblad Trouw niet van ‘tendentieuze’ berichtgeving. Op dat moment zijn heel andere teksten nodig. Je toont dan welgemeend begrip voor de ophef. Je maakt duidelijk dat Shell de belangen van álle stakeholders probeert mee te wegen – ook haar aandeelhouders. En je laat zien dat het concern in gesprek wil met betrokkenen om eventuele onduidelijkheden weg te nemen.

Om zulke teksten te produceren is vermoedelijk een andere, wat minder zelfingenomen attitude noodzakelijk.

En dus is de CEO misschien wel gewoon eerlijk geweest, met als boodschap: Dit is Shell; deal with it.

Shell logo parel dividend

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *