Het is hulp uit onverwachte hoek. Klaas Knot, president van De Nederlandse Bank, houdt een pleidooi voor hoger loon. Hij staat niet alleen. Toch blijft de FNV primair inzetten op het tegenhouden van verdere flexibilisering van de arbeidsmarkt. Wat is er aan de hand?
Sinds het eind van de crisis vertonen de bedrijfswinsten een sterk stijgende lijn. Er is loonruimte, maar de loonontwikkeling van werknemers blijft achter. Dat heeft nadelige effecten op de consumentenbestedingen en daarmee op de economische groei. Klaas Knot is niet de enige die constateert dat een verzwakte vakbeweging hieraan mede debet is. En hij constateert dat – met name – de de FNV niet vol inzet op extra loon.
Loon(!)
Het oogt vreemd. De vakbeweging bestaat bij de gratie van het afdwingen van de beste arbeidsvoorwaarden voor de leden. Loon is daarbij een belangrijke, zo niet de belangrijkste, component. En toch… De strijdmiddelen van de FNV worden, in het publiek domein en in de lobbyarena van de polder, grotendeels gericht op het tegen gaan van de flexibilisering van de arbeidsmarkt. De zzp’er moet en zal worden teruggedrongen ten faveure van werknemers met een vast contract.
Een prominent argument in de communicatie van de FNV is de ‘uitbuiting’ van zzp’ers en hun betrekkelijke rechteloosheid. De FNV staat pal voor deze machteloze groep op de arbeidsmarkt, is het beeld dat moet worden uitgestraald. Dat klinkt sympathiek. Maar gegeven het feit dat een vrijwel verwaarloosbaar deel van die zzp’ers lid is van een vakbond is het ook een vreemd punt. Immers, de vakbeweging is er primair voor de leden, die voor het overgrote deel in traditionelere arbeidsverhoudingen werken. Leden voor wie loonsverhoging echt wel ‘een dingetje’ is.
Stakeholders
Bezien door een stakeholdermanagement bril is de opstelling van de FNV niet onlogisch. De ZZP’er is met zijn flexibiliteit en aanzienlijk lagere kosten een aantrekkelijke optie voor bedrijven en dus een constante bedreiging voor de leden in vaste dienst. In numeriek opzicht zijn de – nu nog slecht georganiseerde – zzp’ers een bedreiging voor de macht van de vakbeweging. Hun aantal knaagt de representativiteit van de vakbond als beweging van werkenden in Nederland. Tot overmaat van ramp worden zzp’ers slechts sporadisch lid. Vaak met het argument dat juist de bond de deur voor hen en hun dienstverlening probeert dicht te houden. Met deze belangen en krachten in het achterhoofd is het niet raar dat de FNV inzet op het terugdringen van de flexwerkers en flexibele arrangementen.
Strategische keuze
De FNV kiest met zijn strijd tegen de flexibilisering en voor de deflexibilisering van de zzp’er de vlucht naar voren. Het is een strategisch slimme keuze, maar heel slecht uit te leggen aan de huidige leden. Door de opmerkingen van Knot en anderen die pleiten voor loonsverhoging en het falen van de bond op dit aspect gaan er vragen komen. Lastige vragen. En terechte vragen.
Er zijn dagen dat ik blij ben dat ik niet bij de FNV werk.
