Duitsland verlegt zijn Europese koers dramatisch. De Frans-Duitse as herrijst. Nederlands traditionele bondgenoot bij het bewaren van evenwicht, Groot-Brittannië, verlaat de EU. Het buitenlandbeleid van onze regering kenmerkt zich intussen door slaperigheid. Bedrijven en instellingen die in Europa actief zijn, doen er goed aan nú in actie te komen.
De veel geroemde pragmatische regeerstijl van Mark Rutte is het best te omschrijven als ‘reageren op wat zich voordoet’. Dat kan in veel gevallen prima werken, maar meestal ben je dan te laat om invloed uit te oefenen op de situatie. In Europa dreigt het speelveld drastisch en snel te veranderen. Maar het EU-beleid van ons nieuwe kabinet is met de term ‘doormodderdoctrine’ adequaat omschreven. Nederland wil de economische voordelen van de Europese eenheid behouden, en verder van alles een beetje minder.
Bij onze oosterburen heeft de EU-gezinde SPD grote invloed gehad op het buitenlandbeleid in het coalitieakkoord dat Merkel en Schulz hebben afgesloten. Als CDU, CSU en SPD ook echt gaan regeren – wat nog afhangt van een ledenraadpleging van de SPD – zal het financiële en economische klimaat ingrijpend veranderen, ook in Nederland. Dat is beslist nodig, want de oorzaken van de in 2008 uitgebroken financiële crisis zijn allerminst weggenomen. Het beleid van de Europese Centrale Bank heeft wel voor rust gezorgd, maar verbloemt veel. En er zijn een paar grote nadelen, zoals het ondergraven van ons pensioenstelsel en het stimuleren van een nieuwe vastgoedbubbel.
Meer Europa
De nieuwe ‘grote’ coalitie in Duitsland – hoewel 56% van de zetels in de Bondsdag nu ook weer niet zo heel groot is – heeft als voornaamste speerpunt van zijn beleid ‘meer Europa’ gekozen. Daarbij is aansluiting gezocht bij de lijn van de Franse president Macron. Belangrijke elementen zijn:
- hervormingen van de Eurozone
- verhoging van de EU-begroting, dus een stijging van de Duitse bijdrage
- macro-economische stabiliteit in Europa afdwingen
- op sociaal gebied naar elkaar toe groeien
- versterking van het Europees Parlement
- een bodemtarief voor winstbelasting
- in 2025 is 40 tot 45% van de energie hernieuwbaar
Nederland heeft geen enkel van deze punten als beleid. In het verleden trok ons land bij dit soort zaken doorgaans op met de Britten, waardoor een betekenisvol tegenwicht te bieden was. Maar de Brexit laat de Nederlanders verweesd achter. Beduusd en bewust visieloos wachten we af. Het kabinet zet Europees gezien in op ‘duurzame groei’.
Bondgenoten zoeken
Voor internationaal opererende bedrijven en instellingen is het derhalve nu tijd om in het geweer te komen. Zowel het wakker schudden van de Nederlandse politici als het versterken van de invloed in Brussel zijn aanbevelenswaardige acties.
Als de Duitse coalitie doorgaat, is een lawine van Europese hervormingen niet te voorkomen. Maar het is hoogst noodzakelijk om erbij te zijn, een beetje bij te sturen, en te weten wat er speelt om de juiste voorzorgsmaatregelen te nemen. En het belangrijkste van alles is misschien wel: nieuwe bondgenoten zoeken. Goed Duits en Frans spreken is een pre.
