Wat doe je als er een rel ontstaat over een van je activiteiten? Snel een verklaring uitgeven dat er niks aan de hand is natuurlijk. Want als dan blijkt dat er wel wat mis is, neemt je naamsbekendheid exponentieel toe. Nu kent de halve wereld FC Den Bosch. Een communicatiezeperd.
FC Den Bosch – Excelsior, zondag 17 november 2019. Linksbuiten bij de Rotterdamse club speelt Ahmed Mendes Moreira, opgegroeid in Schiedam, kind van West-Afrikaanse ouders. Een half uur lang maakt een flink deel van de aanhang van Den Bosch hem uit voor onder andere ‘kankerzwarte’. Dan staakt scheidsrechter Laurens Gerrets de wedstrijd. Een moedig besluit, voor zover bekend de eerste keer in het Nederlandse profvoetbal dat dit om deze reden gebeurt.
Dan betreden de bobo’s van FC van Den Bosch het communicatiespeelveld, en schieten er razendsnel een paar in eigen doel.
Mendes Moreira is aangeslagen en toont zijn emoties. Spelers van zowel Excelsior als FC Den Bosch proberen hem te troosten. Het staat natuurlijk allemaal op beeld en even later op internet. In de kleedkamers spreekt scheidsrechter Gerrets met de spelers van beide teams. Die geven aan zich bewust te zijn wat er is gebeurd, maar wel verder te willen spelen. En dat gebeurt. Het wordt 3-3. Mendes Moreira is een van de doelpuntenmakers.
Dan betreden de bobo’s van FC Den Bosch het communicatiespeelveld, en schieten er razendsnel een paar in eigen doel. Racistische spreekkoren? Geen sprake van, staat in een verklaring. Het waren ‘kraaiengeluiden’, iets uit de tijd van Hans Kraay. Het was wel jammer dat de Excelsior-speler zich onheus bejegend voelde. Een beetje een aansteller, klonk tussen de regels door. Den Bosch-trainer Erik van de Ven noemt hem voor de camera dan ook ‘een zielig mannetje’. In het verslag van de wedstrijd dat Den Bosch zelf maakt, staat geen woord over het incident.
Communicatieles 1 voor als er iets aan de hand is: altijd eerst alle feiten op tafel. Praten met alle betrokkenen, dus in dit geval spelers van beide teams, het trio dat de wedstrijd leidt, verslaggevers, supporters. FC Den Bosch heeft een ervaren iemand voor communicatie en persvoorlichting in dienst, en weet dit dus. Les 2: erken dat wat er mis is.
Door het stilleggen van de wedstrijd zouden de racistische spreekkoren deze keer al groot nieuws zijn geworden. Dat is niet los te zien van het verhitte maatschappelijke debat over Zwarte Piet en de vraag hoeveel discriminatie de alledaagse Nederlandse samenleving nu werkelijk kent. Maar de ontkenning van de feiten door het bestuur en de uitlating van de trainer zijn als olie op een vuur. Want Nederland concludeert: het is niet een deel van de aanhang van FC Den Bosch die racistisch is, het is ‘de hele club’.
Vervolgens gaat het hard. Op sociale media valt FC Den Bosch ten prooi aan hoon en woede. Het filmpje waarop te zien is dat een supporter enkele keren een Hitlergroet brengt, helpt niet. Sterspeler van Oranje Memphis Depay veroordeelt het gebeuren in Den Bosch. De volgende dag heeft minister Grapperhaus ‘met afgrijzen kennis genomen’. Op een persconferentie voorafgaand aan de interland tegen Estland neemt de ervaren en populaire Oranje-international Georginio Wijnaldum op indrukwekkende wijze stelling. Over het tegengaan van racisme en discriminatie spreekt hij wijze woorden, die ook recht uit zijn hart komen en die veel mensen blijken te raken. Tijdens de wedstrijd maken Frenkie de Jong en Wijnaldum na het eerste doelpunt een statement met een bruine en een witte arm.
Een cause célèbre die laat zien hoe je een crisis almaar groter maakt.
In de sport staat ‘een zeperd’ voor een kansloze nederlaag. Bestuur en trainer van FC Den Bosch hebben een zeperd op hun geweten die, dankzij internet, in geen honderd jaar volledig goed te maken is. Ja, toen de omvang van de rel goed doordrong, werd de koers verlegd. Men ging diep door het stof, het bestuur sprak van ‘een blunder’ en kondigde onderzoek aan. Maar ook dan is de communicatie niet op orde. Want voorzitter Jan Hein Schouten zegt meteen al dat de club ‘de schijn tegen’ heeft. Hij zegt ‘de supporters niet als racistisch’ te kennen. Dat zijn de verkeerde teksten op het verkeerde moment.
De eerstvolgende wedstrijden na 17 november in het Nederlandse profvoetbal zijn begonnen met een minuut stilte tegen racisme. Ook dat gaat weer de hele wereld over. En wordt FC Den Bosch weer genoemd. De wedstrijd FC Den Bosch – Excelsior van 17-11-2019 is tot in lengte van jaren de kapstok om een beschouwing te beginnen over racisme in de sport. En misschien wel de aanleiding tot een ommekeer, met dank aan Mendes Moreira, Gerrets, Wijnaldum.
Ook in de communicatie zal FC Den Bosch nog lang worden aangehaald als een voorbeeld van hoe het niet moet. Een cause célèbre die laat zien hoe je een crisis almaar groter maakt in een behoefte om je straatje schoon te vegen op een moment dat je nog niet weet of beseft hoe vuil het is. Het tast de geloofwaardigheid van elke nog volgende boodschap aan.
