Onder druk van een deel van de supporters is Willem II-trainer Erwin van de Looi opgestapt, hoewel spelers, directie en ook hijzelf dat niet wilden. In de Oostvaardersplassen krijgen grote grazers hooi bijgevoerd, omdat de provincie Flevoland en Staatsbosbeheer zijn gezwicht voor de acties van een groep dierenvrienden. Een voor de hand liggende vraag luidt: Wie is er eigenlijk de baas? Daarachter ligt het vraagstuk wat je doet met militante stakeholders.
‘Onmenselijk en ongepast’
Op de eigen website staat: ‘Staatsbosbeheer voert de dieren in de Oostvaardersplassen niet bij’. Tot en met de laatste dag in februari is dat ook zo. De organisatie zelf, de provincie Flevoland en vrijwel alle deskundigen hebben tot dan op grond van argumenten gesteld dat bijvoeren averechts werkt. Dat vele honderden herten, paarden en runderen de hongerdood sterven is iets dat onvermijdelijk bij de natuur hoort. Het beleid zou worden ‘gehandhaafd’: bijvoerende burgers, die vinden dat je dit geen ‘natuur’ meer kunt noemen, krijgen boetes. Op 1 maart blijken de emotionele bedreigingen aan het adres van boswachters toch succesvol: Staatsbosbeheer maakt bekend zelf te gaan bijvoeren. Dat geeft minder gedoe, lijkt de enige reden.
De directie van voetbalclub Willem II komt op 7 maart met een felle verklaring: de eis van supporters dat trainer Van de Looi onmiddellijk vertrekt is ‘onmenselijk en ongepast’. De volgende dag biedt de trainer met onmiddellijke ingang zijn ontslag aan. Na ‘gesprekken met zijn omgeving’ ziet Van de Looi geen andere uitweg dan toegeven aan bedreigingen aan zijn adres. Spelers en directie zijn verrast en geschokt, maar tonen ook begrip voor de persoonlijke afwegingen van Van de Looi.
Met ijzeren hand
Toegeven aan een militante minderheid is blijkbaar een betere optie dan vasthouden aan gegrond beleid. Dat is overigens minder erg dan sommige meerderheden in hun al even emotionele reacties – wie is hier #$^&%* de baas? – opperen. Een wezenlijk kenmerk van onze democratie is dat serieus rekening wordt gehouden met de opvattingen van minderheden. Daarom hebben veel Nederlanders een hekel aan de vorm van democratie in landen als Turkije en Rusland, waar de meerderheid met ijzeren hand regeert.
Het omgaan met minderheidsopvattingen is ook een kwestie van goed stakeholdermanagement. Daartoe is het noodzakelijk dat ‘de baas’ boven zichzelf uitstijgt en onderzoekt waar onvrede onder bepaalde groepen vandaan komt. Die is vaak minder oppervlakkig dan je op grond van de geschreeuwde slogans verwacht. Sterker nog, doorgaans komt het verzet voort uit oprechte betrokkenheid. De mensen die boswachters bedreigen menen het wel zeker goed met de dieren in de Oostvaardersplassen. De supporters zijn werkelijk begaan met het wel en wee van hun club. Ga met hen in gesprek voor de crisis uitbarst.
Tot een opstand uitbreekt
Aan de basis van de woede om het lot van duizenden stervende dieren in een natuurgebied ligt een mislukt experiment. Hoe dat zit heeft emeritus hoogleraar Frank Berendse, die betrokken is geweest bij de opzet van de Oostvaardersplassen, recent helder uitgelegd bij de NOS. En dat is niet nieuw. Al in 2005 is hetzelfde betoog gehouden. Het gaat niet om ‘gelijk of geen gelijk’, want dat is er meestal niet. Het probleem is dat een groep met afwijkende opvattingen zich niet gehoord voelt. Dat er niets verandert, ondanks redelijke argumenten. Een voorhoede die om een koerswijziging vraagt, is per definitie een minderheid. Dus is in gesprek gaan, onprettige feiten erkennen en sommige wensen honoreren een succesvoller beleid dan standvastig koers houden tot er een opstand uitbreekt.
De supporters van Willem II zijn al langere tijd ontevreden. Niet zozeer over de plek op de ranglijst, want de club verkeert niet direct in degradatienood. Ze ergeren zich aan het soort voetbal dat Van de Looi laat spelen, dat volgens hen saai, verdedigend en onherkenbaar is, niet passend bij de tradities van Willem II. Dan kan Erwin van de Looi nog zo’n aardige man zijn die heus wel verstand van voetbal heeft, de opvattingen van de trouwe aanhang doen ertoe. Die mensen hebben namelijk ook verstand van voetbal. Als de leiding van een club dat gegeven niet erkent, kun je wachten op moeilijkheden.
Akelig machtsmiddel
In Nederland kennen we een democratische, egalitaire cultuur. Daar heb je het als ‘baas’ mee te doen. Wie zich dat niet voldoende realiseert, loopt gerede kans daarop afgerekend te worden. De boze dierenvrienden en de teleurgestelde supporters hebben een akelig machtsmiddel, namelijk bedreigingen, met succes ingezet. Of dat concrete resultaat een wezenlijke verbetering is, blijft op zijn minst arbitrair. Maar de discussie over waar de Oostvaardersplassen en Willem II voor staan, de doelstellingen en de identiteit, is terecht op de agenda gezet. Dat er een akelig middel is gebruikt valt de directie van Staatsbosbeheer en Willem II meer te verwijten dan de actievoerders.
(Foto: ANP/Niels Wenstedt)
