Willem-Alexander was in communicatief opzicht lange tijd enigszins een brekebeen. Wat is dat tv-interview op 26 april 2017 dan een mooi bewijs dat zoiets best goed kan komen. Communiceren kun je dus leren.
Naar een lang en voor een vorst ongewoon gesprek hebben 4,3 miljoen mensen gekeken. Na afloop vinden twee van de drie kijkers dat hun beeld van de koning positief tot zeer positief is veranderd. Dat zegt wat, want Willem-Alexander werd al gewaardeerd. Maar nu ziet liefst 86% van de mensen hem als een goede koning. Op sociale media was meer dan 90% van de reacties positief. Kennen wij een politicus met zulke cijfers?
Publiekslieveling Máxima
Wat hebben we kunnen zien op NPO1 en RTL4 op de avond voor Koningsdag? Een goed geregisseerde communicatie-uiting. De interviewer, Wilfried de Jong, was bijvoorbeeld zorgvuldig uitgekozen: geen royalty watcher, geen parlementair journalist, maar een ervaren interviewer die geïnteresseerd is in ‘de mens’. Het thema was vooraf bepaald: persoonlijk. Niet iets staatsrechtelijks, niet iets politieks. Omstreden onderwerpen, zoals de huizen in Mozambique en Griekenland, waren uiteraard taboe. Publiekslieveling Máxima was er niet bij om de show te stelen.
Willem-Alexander heeft vanaf het begin van zijn koningschap laten weten dat hij een ‘vorst van het volk’ wil zijn. Minder afstandelijk dan zijn moeder, minder gericht op de politieke elite ook. Dat blijkt uit zijn toespraken, dat laat hij zien op Koningsdag als hij steden en dorpen bezoekt, en dat trekt hij door in het interview. Hij praat openhartig over een aantal zaken uit zijn jeugd, levert een paar leuke anekdotes en toont emoties als het gaat over zijn overleden broer.
Schaatsen op dun ijs
Deze tijd van anti-elitaire tendensen vraagt om een populairdere opstelling van het staatshoofd dan voorheen. Maar ‘op safe spelen’ is Willem-Alexanders houding zeker niet. Toegankelijk zijn én koninklijke waardigheid behouden is schaatsen op dun ijs. Bovendien schakelt hij niet makkelijk tussen wat van hemzelf is en wat hij moet wéten. Als hij over Mandela vertelt, zien we de losse Willem-Alexander. Over meer formele onderwerpen gaat hij nadenken, en dan zie je hem afstandelijker en wat stijfjes worden, hoewel de glimlach blijft. Hij heeft dit in de afgelopen jaren moeten leren. Dat is goed gelukt, en kan in de toekomst nog verder verbeteren.
De ultieme uitslag van dit staatsexamen communiceren leek me de column van Youp van ’t Hek in de NRC van zaterdag. De koning kwam er niet in voor. Met vlag en wimpel geslaagd dus.
