Edith Schippers als verkenner. Inlichtingen verzamelen. Zij vormt het Central Intelligence Agency van de landelijke politiek. En een commando namens de VVD.
Want de verkenner is oorspronkelijk een militaire functie. De verkenner verzamelt inlichtingen voor tactische militaire doeleinden. Informatie over de positie, sterkte en capaciteiten van vijandelijke eenheden en over het gebied waar gevochten gaat worden. Behalve voetbal is ook politiek oorlog. De verkenner bereidt gevechtshandelingen voor; het tot stand brengen van een regering dus.
De tweede verkenner
Ook de vorming van het kabinet in 2012 kende een verkenner; toen voor het eerst. Dat was eveneens een minister, en ook al een VVD’er, namelijk Henk Kamp. Na een paar dagen had hij zoveel inlichtingen verzameld, dat hij adviseerde om het de VVD en de PvdA te laten uitvechten. Dat moest een gecontroleerde strijd worden, en daarom adviseerde hij tevens om zichzelf en Wouter Bos tot informateurs aan te wijzen. Toen de rookwolken waren opgetrokken werd Mark Rutte benoemd tot formateur en begroef men de strijdbijlen.
Hoewel het woord ‘verkennen’ tijdens kabinetsformaties altijd wel is gebruikt, kent de Nederlandse politiek pas een verkenner sinds de Tweede Kamer zichzelf de rol heeft gegeven die voorheen aan het staatshoofd toekwam. De verschillende koninginnen fungeerden als een onafhankelijke, boven de partijen staande figuur die de zaak in goede banen leidde. Dat ging eigenlijk altijd voortreffelijk, maar vernieuwing hou je niet tegen, ook al is er niets te verbeteren.
Belgische koning
Volgens het Formatiewoordenboekje van het Instituut voor de Nederlandse Taal is de term verkenner een creatief gelegenheidswoord, bedacht door de Belgische koning. Hij had iemand nodig om vastgelopen onderhandelingen voor het vormen van een regering weer op gang te brengen; eigenlijk een informateur die geen informateur genoemd mag worden. In Nederland willen we de onderhandelingen weer op gang brengen nog voordat ze zijn vastgelopen, moet de gedachte rond de verkenner zijn geweest.
Edith Schippers is van de VVD, want de verkenner moet onpartijdig zijn, maar wel van de partij die bij de verkiezingen de grootste is geworden. De grootste wil namelijk niet de regie uit handen geven. Daarom zullen we zien dat zowel de verkenner als minstens één van de informateurs als de formateur van de VVD zijn. Zodat die partij beschikt over alle inlichtingen die verzameld zijn en een voorsprong heeft bij tactische gevechtshandelingen. Als de PvdA niet knock out lag, kon ze over die ongelijke strijd nog smakelijk vertellen.
Zesde zintuig
Waarom is het Edith Schippers geworden, en niet bijvoorbeeld opnieuw Henk Kamp, Annemarie Jorritsma of Klaas Dijkhoff? De VVD-minister valt soms op met haar bos haar. Er gaat het verhaal dat het Amerikaanse leger in de vorige eeuw enige tijd vooral uit inheemse, dus indiaanse, groepen de beste verkenners rekruteerde. Wanneer die echter het leger in gingen, gebeurde er iets vreemds. De vermogens waar ze eerder over beschikten, verdwenen op mysterieuze wijze. Volgens de indianen zelf kwam dat omdat ze hun haar moesten afscheren. Op het moment dat ze een legerkapsel kregen, konden ze de vijand niet langer ‘voelen’ met hun haar, dat volgens hen als zesde zintuig fungeerde.
Voor de zekerheid niet naar de kapper misschien?
