19 juni 2023

JP Colenbrander

"Het verschil tussen Eerste en Tweede Kamer is enorm"

Nu de wolken zijn opgetrokken blikt associate partner Loek Hermans terug op de Eerste Kamerverkiezingen van 30 mei. Begin 2023 zei Loek: Na de verkiezingen krijgen we een verdere versnippering van de Eerste Kamer, net zoals je nu in de Tweede Kamer ziet. Het politieke landschap zal verder versplinteren en dat is een moeilijk element in de besluitvorming van het kabinet. Onderschat Mark Rutte niet, hij is altijd in staat om meerderheden te vinden te vinden en te maken.”

Het lijkt erop dat je voorspelling redelijk is uitgekomen, maar met deze uitslag wordt het wel een hele lastige klus voor het kabinet…

Loek Hermans: “Er is veel gebeurd in de tussentijd. Na de enorme verkiezingsoverwinning van BBB leek het erop dat het kabinet de steun van BBB nodig heeft om voorstellen door de senaat te krijgen. Nu blijkt dat er ook mogelijkheden zijn over links. Wat direct interessant wordt, is de behandeling van het Klimaatfonds, over anderhalve week debatteert de Tweede Kamer daarover. Dat kun je zien als dé lakmoesproef: waarop gaat het kabinet concessies doen om het voorstel door de Kamers te loodsen?”

Denk je niet dat dit bij de behandeling in de Tweede Kamer al wordt afgestemd?

Dat wordt lastig. Het verschil tussen Eerste en Tweede Kamer is enorm, dus het kabinet staat voor twee grote klussen. Zelfs met 17 zetels voor BBB zitten er 16 partijen in de Kamer, tenminste als we GroenLinks en PvdA niet als één rekenen. De enige overeenkomst tussen beide Kamers is de grote hoeveelheid partijen.”

Is het dan juist niet goed dat GroenLinks en PvdA met elkaar optrekken?

“Hoe stevig de gezamenlijke fractie in elkaar zit, moet nog blijken. Onder leiding van Paul Rosenmöller zullen de partijen hun best doen om een gezamenlijke lijn te trekken. Hoe houdbaar dat is en welke politieke lijn daaruit komt, durf ik niet te zeggen. Feit is wel dat er in elke besluitvormingsronde, of dat nou in de Eerste of Tweede Kamer is, rekening moet worden gehouden met wat de oppositie vindt. Dat was al zo maar dat is nu nog duidelijker geworden.”

Loek Hermans

Een pokerspel

Normaal gesproken zijn Eerste Kamerverkiezingen saai, dit jaar was dat anders. Er werd gesproken over een pokerspel.

“Veel partijen hebben gekeken hoe ze een extra zetel konden binnenhalen, tot zover niets nieuws. BBB zegt dat ze niet heeft meegedaan aan de uitruil – dat kan ik me best voorstellen, maar vind ik niet zo interessant. Veel boeiender is wat eruit was gekomen als ze wel hadden ingezet op een 18e zetel.”

Er was veel kritiek op de manier van kiezen en onderhandelen. In het FD stond een opinie ‘Senaat verwordt tot blamage voor de democratie’, Wim Voermans schreef dat de Eerste Kamer zich sinds 2012 steeds politieker opstelt. ​Moet er iets veranderen?

“Het is inderdaad zo dat sinds 2012 de Eerste Kamer steeds meer is gaan lijken op de Tweede Kamer. De Eerste Kamer is en blijft een politiek orgaan, maar bij de invulling van het ambt zouden de senatoren meer terug moeten naar een rol van meer afstandelijke reflectie. Maar dan ben je er nog niet, ook dat kan heel politiek worden ingevuld. Kritiek op de uitvoerbaarheid van wetgeving is echt iets anders dan kritisch zijn omdat je politiek geen voorstander van het daarmee gevoerde beleid bent. Eigenlijk horen beleidsdebatten niet tot de taken van de Eerste Kamer, behalve als je kijkt naar debatten over bijvoorbeeld ‘de staat van de Rechtstaat’.”

Relevant voor bedrijfsleven

Wat wordt de eerst klus voor de nieuwe senatoren?

“Er staan gelijk grote dossiers op de rol: Het stikstoffonds, een landbouwakkoord dat er moet komen en de begroting voor 2024. Ook qua migratie zie je nu dat het beleid op Europees niveau in een stroomversnelling komt. De Eerste Kamer mag laten zien dat zij het kabinet toetst op rechtmatigheid, uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van voorstellen.

Is er ook iets veranderd voor onze opdrachtgevers?

“De rol van de Eerste Kamer is duidelijk belangrijker geworden. Verkiezingen bieden altijd mogelijkheden, nieuwgekozen volksvertegenwoordigers willen toch vaak iets anders doen. Bedrijven zouden er goed aan doen om vanuit hun expertise aan te geven over wat wel of niet werkbaar is, dat helpt bij het maken van duidelijke wetten.”

Meer weten?

Schrijf u in op de nieuwsbrief en ontvang eens per drie maanden relevante updates voor uw organisatie in uw inbox. 

Deel deze resource
19 juni 2023

JP Colenbrander

Ook interessant voor u

Hague corporate affairs logo

Ontvang de laatste insights

Of volg ons