Op 1 juli heeft Spanje voor de vijfde keer in de geschiedenis het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie overgenomen tot het einde van dit jaar. Het land neemt de leiding van de laatste volledige voorzitterschapsperiode in de aanloop naar de EU-verkiezingen in juni 2024. Spanje zal de verantwoordelijkheid hebben om de onderhandelingen over belangrijke EU-dossiers te leiden en – proberen af te ronden, voordat het woord wordt gegeven aan België voor een eindsprint in het eerste kwartaal van 2024. Vier topprioriteiten zijn vastgesteld als leidraad voor de termijn van zes maanden: herindustrialisering, ecologische transitie, sociale rechtvaardigheid en versterking van de Europese eenheid. Advisors Nino en Federico gaan in dit blog dieper in op elk van deze prioriteiten en verkennen de acties die Spanje van plan is te ondernemen tijdens het voorzitterschap.
De EU heeft de afgelopen zeven decennia enorm geprofiteerd van de internationale openheid, wat heeft geleid tot economische groei en sociale welvaart. Deze openheid heeft echter ook geleid tot de verplaatsing van strategische industrieën. Hierdoor is het continent te afhankelijk is geworden van andere landen buiten Europa. De EU wil deze trend keren door nieuwe bedrijven en banen naar Europa te halen en tegelijkertijd de afhankelijkheid van marktschommelingen te verminderen. Om dit te bereiken wil Spanje met het voorzitterschap de ontwikkeling van strategische industrieën en technologieën bevorderen, handelsrelaties uitbreiden en toeleveringsketens versterken. Binnen de EU betekent dit het uitbreiden en diversifiëren van handelsrelaties via, onder andere, het opnieuw betrekken van regio’s in de wereld zoals Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. Verder zal het voorzitterschap een strategie ontwikkelen om de economische zekerheid en het mondiale leiderschap van de EU te waarborgen. Dit doen ze door voort te bouwen op de routekaart die in maart 2022 in Versailles is bepaald. Deze wordt gevolgd door alle 27 lidstaten.
Het terugdringen van de klimaatverandering en de achteruitgang van het milieu is niet alleen een verplichting, maar ook een grote kans voor Europa. De EU heeft prioriteit gegeven aan de groene transitie. Deze moet de afhankelijkheid van energie te verminderen, de kosten te verlagen, het concurrentievermogen te stimuleren en nieuwe werkgelegenheid te creëren. Om deze transitie te bevorderen zal het Spaanse voorzitterschap werken aan de hervorming van de elektriciteitsmarkt. Zo kan de inzet van hernieuwbare energie worden versneld en de stabiliteit van het systeem worden verbeterd. Het zal ook prioriteit geven aan wetgevingsdossiers die verband houden met de “Fit for 55”-agenda van de EU, zoals het gas- en waterstofpakket en de verordening inzake energie-efficiëntie. Daarnaast zullen maatregelen worden genomen om afval te verminderen, microplastics aan te pakken, duurzame producten te promoten en groene brandstoffen te produceren.
Om ervoor te zorgen dat economische groei ten goede komt aan alle burgers, zal het voorzitterschap actief pleiten voor de invoering van minimale en consistente normen voor vennootschapsbelasting in alle lidstaten. Daarnaast is het voorzitterschap van plan het meerjarig financieel kader 2021-2027 te herzien en de begrotingsregels te hervormen. Dit heeft het doel om verder te gaan dan bezuinigingsmaatregelen, transparantie te bevorderen en een duurzaam evenwicht te bereiken tussen overheidsfinanciën, groene transities en digitale vooruitgang. De uitbreiding van de rechten van werknemers en de bescherming van kwetsbare groepen zullen ook prioriteit krijgen.
In een wereld die wordt gekenmerkt door onzekerheid en toenemende geopolitieke spanningen, is de eenheid van de EU van groots belang. De komende zes maanden zal Spanje zich richten op het verdiepen van de interne markt, het voltooien van de Europese bankenunie en kapitaalmarktenunie en het verbeteren van instrumenten zoals de fondsen van de volgende generatie. Verder zal prioriteit worden gegeven aan een efficiënt en gecoördineerd beheer van migratie- en asielprocessen en aan gecoördineerde steun voor buurlanden zoals Oekraïne. Tot slot zal de nadruk worden gelegd op het bevorderen van een gedeelde Europese identiteit en waarden om het Europese project verder te versterken.
Het Spaanse voorzitterschap is al begonnen, maar de Spaanse premier Sánchez van de centrumlinkse partij PSOE (Partido Socialista Obrero Español) zal zijn post binnenkort misschien moeten verlaten, vanwege de Spaanse parlementsverkiezingen op 23 juli. Sánchez heeft vervroegde algemene verkiezingen ingepland na de nederlaag van zijn partij in de lokale en regionale verkiezingen eind mei. Volgens peilingen zal de centrumrechtse partij PP (Partido Popular) de verkiezingen naar verwachting winnen, wat zou kunnen leiden tot de vorming van een nieuwe regeringscoalitie samen met de extreemrechtse partij: Vox.
Moeten EU-burgers en bedrijven zich zorgen maken over een mogelijke verschuiving in het politieke leiderschap? Zelfs met een machtswisseling van centrum-links naar centrum-rechts op nationaal niveau zullen de komende verkiezingen waarschijnlijk geen invloed hebben op het Spaanse voorzitterschap: de prioriteiten en het actieplan voor de komende maanden zijn al vastgesteld en goedgekeurd. Het is niet in het belang van Spanje – los van de nieuwe regeringscoalitie – om deze te veranderen en instabiliteit te creëren.
Wilt u meer weten over het werk van het Spaanse voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie met betrekking tot de verschillende prioriteiten? Abonneer dan op de nieuwsbrief en ontvang ieder kwartaal blogs van onze adviseurs in uw inbox.
