17 november 2022

Kansen voor de Nederlandse voedselsector

De stikstofcrisis en de protesterende boeren hebben één ding duidelijk gemaakt: boeren hebben perspectief nodig. Voor oplossingen moeten we breder kijken dan de landbouw en de veehouderij. We hebben een integraal voedselbeleid nodig. Niet alleen om de boeren nieuw perspectief te bieden, maar ook omdat maatschappelijke vraagstukken rond stikstof, klimaat, biodiversiteit en gezondheid onderling samenhangen. In dit blog legt Daniëlle Schweitzer uit hoe een integraal voedselbeleid kansen biedt voor de Nederlandse voedselsector. 

De veeteelt is niet toekomstbestendig, maar de agrifoodsector in Nederland is heel innovatief. Dat biedt mogelijkheden.  Zo kun je denken aan de wereldwijde reputatie van ‘Wageningen’ op het gebied van voedseltechnologie. Of denk aan baanbrekende initiatieven zoals kweekvlees en de opkomende lokale teelt van eiwitrijke gewassen als veldbonen, sojabonen en kikkererwten. Waarom sluit de landbouw niet veel meer aan bij de innovatie-agenda die er al is?

Wees onderdeel van een grotere strategie

Niet alle antwoorden zullen eenvoudig zijn. Het perspectief van ‘krimp’ motiveert niet. Maar als je het breder trekt, dan zie je een sector die economische kansen kan grijpen in de voedseltransitie. Het krimpen van de veehouderij hoeft niet erg te zijn als het onderdeel is van een grotere strategie. Bedrijven in de hele voedselketen kunnen een toekomstbestendig en economisch verantwoord bedrijfsmodel ontwikkelen.

Het is daarom een goed idee om de boeren mee te nemen in de
voedseltransitie. Het wiel hoeft niet opnieuw uitgevonden te worden. Sluit bijvoorbeeld aan bij een initiatief van de Transitiecoalitie voedsel, die werkt aan een duurzame en gezonde voedingssector. Ook zou je kunnen participeren aan een goed initiatief zoals die van Burger King. Het hamburgerrestaurant serveert in Wenen standaard de plantaardige Whopper. Als je vlees wil, moet je daar om vragen. Door van plantaardig het nieuwe normaal te maken, kunnen we de eiwittransitie meer vaart geven.

Het juiste moment is nu

De politiek-bestuurlijke omstandigheden zijn rijp. In Brussel en Den Haag is op dit moment veel aandacht voor integraal, innovatief en strategisch voedselbeleid. De coronapandemie en de oorlog in Oekraïne hebben laten zien hoe kwetsbaar internationale handelsstromen zijn. De haperende graanexport uit Oekraïne heeft het belang van de voedselvoorziening nog eens benadrukt. Te grote afhankelijkheden zijn een risico en daarom ongewenst.

Nederland heeft in navolging van Europese wetgeving maatregelen genomen om de import van soja uit landen als Brazilië te verkleinen (en ontbossing te voorkomen). Daarvoor heeft het ministerie van Landbouw de Nationale Eiwitstrategie (NES) geïntroduceerd. Een van de doelstellingen is het versterken van de Nederlandse landbouw- en voedselsector. Een andere doelstelling is om de verhouding dierlijke en plantaardige eiwitten om te buigen van 60/40 naar 50/50. Voor boeren betekent dat: meer bonen, minder koeien. Welke rol kan Nederland spelen om de landbouwsector mee te nemen in de 21ste eeuw, en tegelijkertijd Europa zelfvoorzienend(er) te maken?

De rol van de overheid

Veel bedrijven in de voedselsector werken vanuit hun eigen verantwoordelijkheid al hard aan verduurzamen. Maar de overheid zou dat nog meer kunnen stimuleren. Dat kan op twee manieren. 
De eerste is met financiële steun. De voedseltransitie zou net zo succesvol kunnen zijn als de energietransitie. De investeringen in wind- en zonneparken zijn in Nederland gesubsidieerd met de SDE-regelingen (Stimulering Duurzame Energie). Dat is gefinancierd met de ‘heffing opslag duurzame energie- en klimaattransitie’ (ODE). Een vergelijkbaar systeem zou de overheid ook voor de voedseltransitie moeten opzetten.
De tweede manier waarop de overheid kan helpen is door normen te stellen. In de energietransitie wordt dat instrument ook ingezet. Zo heeft Nederland vanaf 2026 de hybride warmtepomp verplicht gesteld, en eist Brussel dat er vanaf 2035 geen nieuwe auto’s meer mogen worden verkocht die CO2 uitstoten. De industrie en de markt bereiden zich voor op die nieuwe realiteit.

Vergelijkbare initiatieven zijn in de voedingsketen ook denkbaar. Een eerste suggestie: verplicht producenten, retailers en horeca om van plantaardig áltijd als standaard aan te bieden. Een mooi uitgangspunt voor het landbouwakkoord.

De toekomst van de voedselsector

Wat is uw idee over de toekomst van de voedselsector? En waar ziet u kansen en bedreigingen voor uw organisatie? We drinken graag een kopje koffie. Bekijk onze teampagina en neem contact op met een van onze advisors. 

Wilt u op de hoogte blijven van ontwikkelingen op het gebied van public affairs in de agri-food sector? Schrijf u dan hier in op de nieuwsbrief die Hague Corporate Affairs ieder kwartaal uitbrengt. 

Deel deze resource
17 november 2022
Hague corporate affairs logo

Ontvang de laatste insights

Of volg ons